Ыам ыйын 8 күнүгэр Дүпсүн нэһилиэгэр Улуу Кыайыы 80 сылын көрсө Арассыыйаҕа “Аҕа дойдуну көмүскээччи”, Сахабыт Өрөспүүбүлүкэтигэр «Ийэ дойдуну көмүскээччи», улууспутугар Тыа хаһаайыстыбатын, Дүпсүн нэһилиэгэр «Патриотизм» сылларынан Улуу Кыайыы 80 сылыгар аналлаах тэрээһин өрө көтөҕүллүүлээхтик буолан ааста. Сарсыарда Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт инсценировканан саҕаланна. Ол кэннэ үбүлүөйдээх парад буолла. «Сардаҥа», «Кэскил» оҕо саадын кырачаан иитиллээччилэриттэн саҕалаан оскуола оҕолоро, ытык – мааны кырдьаҕастарбыт, үлэ – тыыл ветераннара, сэрии кэмин оҕолоро, тэрилтэлэр, түөлбэ олохтоохторо, нэһилиэкпит дьоно – сэргэтэ бары тэҥҥэ мустан, тэринэн үөрүүлээх парадка кытынныбыт. Дүпсүн орто оскуолатын таһыттан саҕалаан Кыайыы пааматынньыгар диэри параадтаан тиийдибит. Параады иилээн – саҕалаан салайда Гаврил Семенович Алексеев. Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриигэ охтубут буойуттарбыт кэриэстэригэр тутуллубут “Өйдөбүнньүк уотун” уматарга чиэс бэриллиннэ сэрии толоонугар сылдьыбыт, 1995 сыллаахха Аан Дойдуну аймаабыт Чечня сэриитин 1 компания бэтэрээнигэр, Хим. Разведчик, отделения командира, сержант званиялаах, “За отвагу” мэтээлинэн наҕараадаламмыт Семен Петрович Акимовка. Кыргыһыы хонуутуттан эргиллибэтэх буойуттарга анаан сүгүрүйүү бэлиэтин – веногу нэһилиэкпит баһылыга Сивцев Николай Николаевич, Дүпсүн бочуоттаах олохтооҕо, тыа хаһаайыстыбатын туйгун үлэһитэ, тыыл бэтэрээнэ Сивцева Татьяна Константиновна, Дүпсүн бочуоттаах олохтооҕо, нэһилиэк социальнай экономическай сайдыытыгар үтүөлэрин иһин бэлиэ хаһаайына, Уус- Алдан улууһугар культура сайдыытыгар үтүөлэрин иһин бэлиэ хаһаайына, сэрии сылын оҕото Гоголев Вячеслав Николаевич, сэрии толоонугар сылдьыбыт, 1995 сыллаахха Аан Дойдуну аймаабыт Чечня сэриитин кыттыылаахтара Акимов Семен Петрович, Алексеев Гаврил Семенович уурдулар. Салгыы нэһилиэкпит баһылыга Николай Николаевич Сивцев үлэ, тыыл бэтэрээннэригэр, сэрии сылын оҕолоругар Улуу Кыайыы 80 сыллаах үбүлүөйдээх мэтээллэрин, эҕэрдэ суруктары, сэмэй бэлэхтэри туттартаата. Дүпсүн орто оскуолатын, врачебнай амбулатория үлэһиттэрэ мустубут ыалдьыттары полевой кухнянан күндүлээтилэр. Аҕа дойду сэриитин кыттыылаахтара Максимов Михаил Нестерович, Шадрин Гаврил Иосифович аймахтара, оскуола 75 сыллаах выпустара Кыайыы болуоссатыгар скамейкалары оҥорон бэлэхтээтилэр. Параад кэнниттэн ытык кырдьаҕас дьоммут «Дүөндү» сынньалаҥ киинигэр бырааһынньыктааҕы остуол тула олорон ирэ — хоро кэпсэтэн, сэргэхсийэн бардылар. Оскуола оҕолоро, ыччаттар ылбаҕай ырыаларынан, үҥкүүлэринэн эҕэрдэ нүөмэрдэрин тириэртилэр. Дүпсүн алаастарыттан сэриигэ барбыт дьоммут туһунан араадьыйанан биэриини олохтоох библиотека сэбиэдиссэйэ Прасковья Иннокентьевна бэлэмнээн таһырдьа доргуччу тыаһаата. Тэрилтэлэр нэһилиэк кырдьаҕастарыгар дьиэлэринэн сылдьан бырааһынньыктааҕы бэлэхтэрин туттардылар.
Ити курдук 1941-1945 сс. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 80 сылыгар аналлаах тэрээһин биһиги нэһилиэкпитигэр үөрүүлээхтик тэриллэн түмүктэннэ. Дьон – сэргэ уйадыйан туран тыыннаахтар умнубат сылларыгар, олох, эйэ иһин турууласпыт аҕа көлүөнэбит хорсун быһыыларыгар сүгүрүйэн, сэрии ыар кэмин турууласпыт аҕа саастаах көлүөнэ хас биирдии дьонун – ахтан санаан ааста.















